TÜRK DÜNYASI

Türk Dünyasının ölüm üçgeni || Azerbaycan || Kazakistan || Kırgızistan || Kıbrıs || Türkmenistan || Özbekistan || Tacikistan || Tataristan || Çuvaşistan || Başkırdistan || Yakutistan || Hakas Cumhuriyeti || Gagavuz (Gökoğuz) || Altay Cumhuriyeti || Çeçenistan || Dağıstanlılar || Irak Türkmenleri

KIRGIZİSTAN

Konumu ve Coğrafi Yapısı || İklim || Ekonomi || Nüfus || Eğtim ve Kültür

c) Ekonomi
Kırgızistan Cumhuriyetinnin ekonomisi başta hayvancılık olmak üzere tarıma, sanayiye ve enerjiye dayanmaktadır. Ülkenin coğrafi şartlarından dolayı hayvancılık Kırgız türklerinin en önemli geçim kaynagı haline gelmiştir. 10 milyonu aşkın sayıda koyun, keçi, sığır ve at üretilen Kırgızistan'da, hayvancılığın yanısıra hayvan ürünleri ile bu ürünlerden oluşan bir ekonomi gelişmiştir. Bu sebepten, Kırgızistan, dışarıya et, deri, yün ve halı ihraç etmektedir. Hayvancılıktan sonra en çok gelişen ekonomi dalı tarımcılıktır. Sulanabilen vadilerdeki tarım alanları 1 milyon hektarı geçmektedir. Bu verimli alanlarda buğday, pamuk, kenevir, tütün, yağlı tohumlar, şeker pancarı, üzüm, mısır, muhtelif meyveler ve sebzeler yetiştirilmektedir. Çalışan nüfusun % 34'ü tarım ve ormancılık alanlarında çalışmaktadır.

Yeraltı zenginlikleri ve enerji meselesine gelince: Ülkenin başlıca yeraltı zenginliklerini kömür, ham petrol, doğal gaz, ham çelik, civa, antimuan, çinko, kalay ve tungsten teşkil etmektedir. Akarsular üzerinde kurulan sayısız hidro-elektrik santrallerinden elde edilen enerji 175 milyar kilovatsaati bulur ki, Kırgızistan bunun önemli bir kısmını komşu ülkelere satar.

Kırgızistan'da sanayi o kadar gelişmemiştir. Ülkenin dağlık coğrafi yapısı dolayısıyla sanayi yükte hafif pahada ağır dallarda gelişmiştir. Elektronik ve elektrik, demir dışı metal, elektrik motorları, ipek, antimuan, gıda ve konservecilik konularında gelişen sanayi arzu edilen seviyede değildir. Zikredilen sanayi dalları içinde gıda sanayii nisbeten daha iyidir. Bu yüzden konservecilikte bir ara Sovyetler Birliği içinde 4.lüğe yükselmiştir. Kırgızistan, komşu cumhuriyetlere konserve ihraç etmekdedir. Halk için iyi bir iş sahası oluşturan konservecilik ülkenin belli başlı merkezlerine dağılmıştır. Bişkek, Oş, Tokmak, Rıbaçiye ve Prjevalsk gibi önemli yerleşim merkezlerinde konserve fabrikaları kurulmuştur.

Kırgızistan'ın ürettiği ve iyi kalitesi ile meşhur olan standart atimuan dünya pazarlarında rahatlıkla alıcı bulmaktadır. Orta Asya'nın en büyük ipek fabrikalarının çoğu Kırgızistan'da kurulmuştur. Kırgız Türkleri kendi ihtiyaçlarını rahatça karşıladıkları gibi, komşu ülkelere de ipek ihraç edebilmektedir. Kırgızistan'da çalışan nüfusun % 27'si sanayi sektöründe faliyet göstermektedir.

Ne var ki, Sovyet idaresinde yaşayan her Türk Cumhuriyetinde olduğu gibi, Kırgızistan'ın istiklalini ilan ettiği 12 Aralık 1991' kadar, ürettiği malların, yerüstü - yeraltı , % 93'ünü Moskova idaresi alıyor ki, bu rakam dünya sömürgecilik tarihinde ulaşılan en yüksek sömürge düzeyidir. Bugünükü müstakil Kırgızistan Cumhuriyeti, ürettiği malların çoğunu halkına ayırarak istikbale doğru daha ümitli yol almaktadır.

1988 istatistiklerine göre, Kırgızistan'da üretilen yeraltı ve yerüstü ürünlerinin miktarları şöyle idi:

Yıllık hububat üretimi:  1.571.000 ton
Yıllık ham petrol üretimi:  230.000 ton
Yıllık kömür üretimi:   4.000.000 ton
Yıllık doğalgaz üretimi:  285.000.000 ton
Yıllık ham  çelik üretimi:  8.900 ton
Yıllık elektrik üretimi:  175.000.000.000 kw/h
Yıllık şeker üretimi:   415.000 ton
Yıllık pamuk üretimi:  74.000 ton
Yıllık yün üretimi:   38.000 ton
Yıllık hayvan üretimi:  10.000.000
Yıllık et üretimi:   133.000 ton2

<<< geri

ileri >>>